Wchodząc w świat tworzenia przedmiotów ceramicznych mamy przed sobą ogromny obszar do odkrycia, niemal nieskończony. Jedną ze ścieżek zdobienia jest Saggar wykonany w piecu elektrycznym. Daje on ogromną przestrzeń do eksperymentów i testów.
Saggar znaczy gar, służy do zamkniętego wypału redukcyjnego ceramiki. W piecach gazowych zamiennie używa się do owinięcia prac folii aluminiowej lub gazet czy materiału zamoczonych w tzw. slipie – czyli w błocie z gliny. W wypadku wypału w piecu elektrycznym musimy mieć naczynie, w którym umieścimy materiały organiczne do wytworzenia ognia i atmosfery częściowo redukcyjnej.
Materiały i narzędzia do budowy gara:
→ Masa ceramiczna: użyłam do tego celu masy o zawartości 40% szamotu do 1,5 mm (PRAM SiO2).
→ Wałek oraz prowadnice dystansowe o grubości 1 cm lub walcarka.
→ Linijka, folia ochronna, materiał ochronny lub blat gipsowy do wałkowania płatów gliny.
→ Cyklina, naczynie na wodę i gąbka.
Praktyczne informacje
Im więcej prac chcemy wypalić w jednym wypale, tym trudniejsze jest zbudowanie gara. Wymiary optymalne to do 30 cm wysokości i średnicy. W tym wypadku pokusiłam się jednak o zbudowanie naczynia o wymiarach 40 cm średnicy i 45 cm wysokości. Mniejsze buduje się zdecydowanie prościej. Grubość ściany gara powinna wynosić 0,8–1 cm. Naczynie musi być mocne, ale nie może być za grube, gdyż będzie trudniej uzyskać odpowiednią temperaturę wewnątrz podczas wypału, co ma wpływ na spalanie zastosowanych materiałów do zdobienia prac. Dla ułatwienia ustawienia gara w piecu oraz jego przestawiania z miejsca na miejsce podzieliłam formę na trzy części: spód i dwa poziomy cylindra. Naczynie jest bardzo ciężkie i taki sposób budowy bardzo usprawnił mi ładowanie prac.
Krok 1: Budowanie spodu
Pierwsza część gara to spód w formie talerza (fot. 2). Należy wywałkować płat i wyciąć okrąg o odpowiedniej średnicy, ale większej o około 1 cm od zaplanowanej średnicy cylindra (ściany saggara). Rant talerza powinien być odpowiednio wysoki i gruby. W opisanym przykładzie wysokość wynosi 1 cm, grubość 0,5 cm.
Cały artykuł dostępny jest w nr 1/2025 "Szkła i ceramiki". Zamów już teraz
Zdjęcie: Efekt wypału. Fot. Dominika Dybowska
Ulotne chwile Weroniki Lucińskiej
Bogdan Kupczyk. Szkło to sztuka wyboru
Latchezar Boyadijev. W poszukiwaniu wolności
Renata Pawlik-Kiebdój. Kobieta Szkło Twórcza
Kalina Bańka-Kulka. Codzienność zaklęta w szkle
Czar potłuczonego szkła Marty Klonowskiej
Marta Wojciechowska. Hot Green
Barbara Trzybulska. Od literackich inspiracji do ceramicznych światów
Master Class. Wypał alternatywny ceramiki. SAGGAR w piecu elektrycznym
Skąd się wzięła chińska i japońska porcelana w Europie?
